Het nettoloon van tienduizenden werknemers bij werkontwikkelbedrijven daalde in januari met enkele tientjes. Ondertussen blijven de kosten van levensonderhoud stijgen, terwijl cao-aanpassingen uitblijven. ‘Van die tientjes zou je een week je boodschappen kunnen betalen’, zegt Cedris.
De belastingmaatregelen die per 1 januari 2025 zijn ingegaan, pakken desastreus uit voor een grote groep werknemers binnen werkontwikkelbedrijven, stelt Cedris. Dit komt door de daling van de maximale heffingskorting, die voor deze groep onvoldoende wordt gecompenseerd door de verhoging van de arbeidskorting. Het gevolg is achteruitgang in nettosalaris voor de werknemer die toch al moeilijk rondkwam.
‘Ondanks een herhaaldelijk pleidooi van VNG, Cedris en de vakbonden biedt het kabinet geen enkele financiële ruimte om de bestaanszekerheid van deze werknemers te verbeteren,’ vervolgt Cedris. ‘In het debat over de Participatiewet gaf de staatssecretaris niet thuis toen het ging over de arbeidsvoorwaarden.’ Voorzitter Mohamed el Mokaddem zegt: ‘Het kabinet beloofde dat voor iedereen de zon weer gaat schijnen, maar deze werknemers worden in de kou gezet. Dat is onaanvaardbaar. Juist de werknemers in beschut werk en de Banenafspraak, die het al financieel zwaar hebben, worden door dit kabinet genegeerd.’
Dubbel geraakt
In Nederland stegen de lonen afgelopen jaar gemiddeld met 6,4 procent. Rijksambtenaren gingen er zelfs 7,25 procent op vooruit. Maar werknemers op een beschutte werkplek en in de banenafspraak gingen er juist op achteruit. Zij worden volgens Cedris dubbel geraakt: een netto teruggang in het inkomen en op geen enkele wijze een compensatie voor de gestegen kosten van het levensonderhoud. De inflatie was afgelopen jaar 3,6 procent. ‘De maat is nu echt vol,’ zegt El Mokaddem. ‘De partijen in het kabinet zeggen zich sterk te maken voor de bestaanszekerheid van mensen aan de onderkant van het loongebouw. Daar blijkt tot nu toe niets van.'
Andere toon
In het oktobernummer van SW-Journaal sloeg El Mokaddem nog een andere, hoopvolle toon aan: ‘Ik ben van nature een heel optimistisch mens,’ zei hij toen. ‘Bij mij begint een relatie ook altijd vanuit vertrouwen en dat vertrouwen blijft totdat het eventueel geschaad wordt. Ik zie ook dat de coalitiepartijen PVV, VVD, BBB en NSC oprecht geïnteresseerd zijn in onze sector. Maar oprechte interesse alleen helpt mensen niet aan het werk, dus uiteindelijk gaat het ook – hoe plat het ook klinkt – om het geld. Ik hoop dat ze slim genoeg zijn om in te zien dat investeren in onze sector een investering is die zich dubbel en dwars terugverdient en die kei- en keihard nodig is. Maar tot nu toe ben ik blij met deze staatssecretaris Nobel, maar ook met minister Eddy van Hijum, die interesse toont in wat er allemaal speelt in de sector.’
Oproep
Nu doet El Mokaddem een oproep aan de bewindslieden: ‘Neem uw verantwoordelijkheid en zorg dat er financiële ruimte komt, zodat gemeenten en vakbonden afspraken kunnen maken over een verbetering van de arbeidsvoorwaarden.’ Eind vorig jaar werden gesprekken over een nieuwe cao Aan de Slag gestaakt, omdat werkgeverspartijen geen enkele financiële ruimte hebben om de werknemers iets te bieden, aldus Cedris. Als het Rijk niet over de brug komt, is het voortbestaan van de cao onzeker en zullen de arbeidsvoorwaarden van medewerkers bij werkontwikkelbedrijven verder verslechteren. Tijdens een commissiedebat over de Participatiewet op 16 januari liet staatssecretaris Nobel weten dat hij bij de begrotingsbehandeling heeft toegezegd geen cao-partij te kunnen zijn, maar wel partijen bij elkaar wil brengen. Nobel stelde dat de cao-partijen hem tot nu toe niet hebben gevraagd om een rol van betekenis te vervullen.
Cedris zegt deze reactie niet te kunnen plaatsen, ‘omdat samen met de VNG herhaaldelijk een beroep op de staatssecretaris is gedaan het ons financieel mogelijk te maken een nieuwe cao af te sluiten.’
Meerwaarde en minimumeisen
Tijdens ditzelfde debat op 16 januari onderstreepte de staatssecretaris de meerwaarde van werkontwikkelbedrijven en hij zei dat hij vindt dat ze ook in de toekomst hun rol moeten blijven vervullen. Hij constateerde op basis van zijn werkbezoeken ook grote verschillen onderling. In het debat zei hij dat hij overweegt om minimumeisen te stellen waaraan werkontwikkelbedrijven moeten voldoen. ‘Voor Cedris was dat een nieuw geluid,’ laat de organisatie in een persbericht weten. ‘Het is voor ons onduidelijk wat de staatssecretaris hiermee bedoelde. Zeker in het licht van de huidige ontwikkelingen waarin gemeenten wordt gevraagd een visie op te stellen over toekomstbestendige werkontwikkelbedrijven. Cedris heeft eerder wel gepleit om meer landelijke kaders voor de inzet van de verschillende re-integratie- instrumenten, zoals de inzet van loonkostensubsidie en jobcoaches. Wellicht doelde de staatssecretaris hierop?’’
Dit artikel is eerder verschenen in SW Journaal 1 uit 2025.